Сүүлийн үед ахмадуудын зүгээс “тэтгэврийн доод хэмжээг 1.5 сая төгрөг болгох” санал нэлээд хүчтэй тавигдаж байна. Энэ нь зөвхөн нэг хэсэг иргэдийн хүсэл биш, харин нийгмийн өргөн хүрээтэй асуудал болж хувирсан. Гэвч УИХ-ын гишүүдийн дунд үзэл бодол хоёр талд хуваагдаж байна: зарим нь боломжтой, зарим нь боломжгүй гэж үздэг. Тэгвэл үнэндээ энэ асуудлыг ямар үндэслэлтэйгээр харвал зүйтэй вэ?

Ахмадын амьдралын бодит нөхцөл Монголд 2025 оны байдлаар инфляц тогтмол өндөр түвшинд хадгалагдаж, хэрэглээний үнийн өсөлт ард иргэдийн худалдан авах чадварыг доройтуулсаар байна. 400-500 мянган төгрөгийн тэтгэвэр авч буй ахмад хүн өдөр тутмын хэрэглээний хамгийн наад захын хэрэгцээгээ ч хангаж чадахгүй байгаа нь ил тод үнэн. Өнөөдөр дундаж өрхийн хэрэглээний сагсны доод түвшин 1.5 сая төгрөгөөс дээш үнэлэгдэж байгаа нь ахмадуудын хүсэлт “сэтгэл хөдлөл бус, бодит амьдрал дээр тулгуурласан” гэдгийг харуулна.  Улсын төсөв ба боломжийн хүрээ Гишүүдийн “боломжгүй” гэж хэлдэг гол үндэслэл бол улсын төсвийн хүрэлцээ. Тэтгэврийн сангийн алдагдал жилээс жилд өсч байгаа, ажиллах хүчний тоо багасч, тэтгэвэр авагчдын тоо нэмэгдэж байгаа бодит баримт бий. 1.5 сая төгрөгийн доод хэмжээг бүх ахмадуудад олгох нь төсөвт хэдэн их наяд төгрөгийн нэмэлт ачаалал болохыг Сангийн яам тооцоолсон. Энэ бол хөнгөнөөр шийдэх тоо биш. Гэвч “боломжгүй” гэхээсээ илүү санхүүжилтийн эх үүсвэрээ зөв тогтоох нь чухал.

Жишээлбэл: Нүүрс, уул уурхайн орлогоос зөв шударга хуваарилалт хийх, Төсвийн үргүй зардлыг танах,  Татварын суурийг өргөтгөх, далд эдийн засгийг илрүүлэх, Тэтгэврийн даатгалын тогтолцоог шинэчлэх, шатлалтайгаар хэрэгжүүлэх зэрэг алхам зайлшгүй шаардлагатай.  . Тэтгэврийн доод хэмжээг шууд 1.5 сая болгох нь төсвийн дарамт ихтэй тул зарим гишүүдийн болгоомжлол бодитой. Харин шаталсан өсөлт буюу эхний ээлжинд 800 мянга 1 сая  1.2 сая 1.5 сая гэх үе шаттайгаар нэмэгдүүлэх хувилбар илүү бодитой байж мэднэ.  Нийгмийн шударга ёсны өнцөг Ахмадууд бол энэ улсын хөгжлийн тулгуур, өнөөгийн нийгмийн бүтээн байгуулалтын эзэд. Тэдний хөдөлмөрийн үр шимийг шударгаар үнэлэхгүйгээр, залуу үед шударга ёс, итгэл үнэмшил суулгах боломжгүй. Тэтгэврийн доод хэмжээг бодит амьдралын түвшинд ойртуулах нь зөвхөн ахмадын асуудал биш, харин бүх нийгмийн шударга ёсны асуудал юм. Ахмадуудын “тэтгэврийн доод хэмжээг 1.5 сая болгох” хүсэлт нь зөвхөн шаардлага бус, бодит хэрэгцээ юм. Үүнийг шууд хэрэгжүүлэхэд төсвийн хүндрэлтэй ч шаталсан өсөлтийн бодлого, санхүүжилтийн эх үүсвэрийг оновчтой тодорхойлох замаар бодитой хэрэгжүүлэх боломжтой. Ингэж чадвал ахмадын амьдрал сайжирч, залуу үед “энэ улс хөдөлмөрөө хийсэн хүндээ халамжтай байдаг” гэсэн итгэл бий болно. Харин боломжгүй гээд буцаагаад байвал нийгмийн шударга ёсны ойлголт улам бүр суларна.